Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 144r

Yr Eryr yng Nghaer Septon, Trioedd Ynys Prydain, Pan aeth llu i Lychlyn, Trioedd Ynys Prydain

144r

588

uuched. a charyat kyuan a uyd rỽng
odit o dynyon. a|r hynn a wnel pob un pryt
gosper a tyrr y bore. Odyna y mordỽyha
kyỽ eryr y ỽrth y deheu a|r brenholyon
ueirch. ac ar ewinaỽc tonn|y|ar y|mor.
ac y daỽ y vryttaen y|r|tir. a thy yr eryr
yn|y ỻe a oresgyn. ac odyna blỽydyn a
hanner y byd ryuel ym|bryttaen. yn|yr
amser hỽnnỽ ny thal y kyfneỽitwyr
dim. namyn pob un a prydera pa|wed
y kattwo yr eidaỽ e hun. ac y keisso petheu
ereill. Odyna yd a y brenhin gỽynn bon+
hedic parth a|r gorỻewin. ac yn gylch·yn+
nedic o|e vydin ef geir llaỽ dỽfyr rydegaỽc
henỻe. Yn|yr amser hỽnnỽ y kyuaruydant
y alon ac ef. ac y|diwedheir yn|y gylch ef
pob un. ac y ffuryfheir ỻu y alon ar|we+
ith taryan. Ac yna oc eu taleu ac oc eu
hystlysseu yn gyffelyb yd ymledir. Ac
yna y brenhin gỽynn bonhedic a lithyr
yn|yr awel. Odyna kyỽ eryr a|wna y nyth
yg|goruchelder kerric hoỻ vryttaen. a
hỽnnỽ ny ledir yn Jeuanc. ac ny daỽ ynteu
ar heneint. Ac yna ny diodef gogonedus
uoleitrỽyd gynnic sarhaet idaỽ ef. yr
hỽnn a|lad ar teyrnas dangeuedus. ~
*tri dynyon a gaỽssant gampeu adaf
Tri dyn a|gauas kedernit adaf. Ercwlf
gadarn. ac ector gadarn. a sompson gada+
rn. kyn gadarnet oedynt yỻ|tri. ac adaf e
hun. Tri dyn a|gauas pryt adaf. absolon
ab|dauyd. a Jason uab eson. a|pharis uab
priaf. kyn|decket oedynt yỻ|tri ac adaf e|hun.
Tri dyn a|gauas doethineb adaf. Cado hen.
a beda. a sibli doeth. kyn|doethet oedynt eỻ
tri ac adaf e|hun. Teir gỽraged a|gauas
pryt eua yn|tri thraean. diadema gorde+
rch eneas yscỽydwyn. ac elen uannaỽc
y wreic y bu distriwe˄digaeth tro drỽy y
phenn. a pholixena uerch priaf hen vren+
hin tro ~ *Pann aeth ỻu y lychlyn
P orth a|aeth y|gan yrp luydaỽc hyt
yn ỻychlyn. a|r gỽr hỽnnỽ a|doeth yn

589

yman yn|oes gadyal y byry y erchi dygyf+
uor o|r ynys honn. ac ny doeth gantaỽ namyn
ef a mathuthauar y was. ac ysef a archei o
dec prif|gaer ar|hugaer ar|hugeint yssyd yn|yr
ynys honn. deu kymmeint a elei ganthaỽ y
bob un onadunt y|dyuot ganthaỽ o·honunt
y·meith. ac ny|doei gantaỽ y|r gaer gyntaf.
namyn ef a|e was. ac y bu ardustur gan wyr
yr ynys honn hynny. ac y rodassant idaỽ.
a hỽnnỽ uu lỽyraf ỻu o|r a|aeth o|r ynys honn.
Ac ef a|oresgynnaỽd a|r|gỽyr hynny y fford y
kerdaỽd. ac ysef ỻe y trigyaỽd y gỽyr hynny
yn|y dỽy ynys yn ymyl mor groec. Nyt am+
gen. clas ac auena. a|r eil a|aeth gan elen
luydaỽc. a maxen wledic hyt yn|ỻychlyn.
ac ny doethant byth y|r ynys honn. a|r trydyd
a|aeth gan gasswaỻaỽn uab beli. a gỽennỽ+
ynwyn. a gwanar. veibon ỻiaỽ uab nỽyfre.
ac aryanrot verch beli eu mam. a|r gỽyr
hynny o erch a|heled pann|anhoedynt. ac a
aethant gyt a|chasswaỻaỽn eu hewythyr ar
ỽysc y kessaryeit o|r ynys honn. Sef ỻe y|mae
y gỽyr hynny yg|gỽasgỽyn. Sef riuedi a
aeth gan bob un onadunt. vn vil ar|hugeint.
a|r rei hynny uu tri aryanỻu ynys prydein.
*Trywyr gỽyr gỽarth a|uu yn ynys prydein.
vn onadunt. auarỽy uab|ỻud. uab beli. ef
a|dyuynnaỽd Julius a|cesar a|gỽyr ruuein
yr ynys honn yn gyntaf. ac a|beris talu teir
mil o|bunnoed aryant bop blỽydyn yn deyrn+
get o|r ynys honn y wyr ruuein. o gyfryssed
a|chasswaỻaỽn y|ewythyr. a|r eil yỽ gỽrthe+
yrn gỽrtheneu. a rodes tir gyntaf y|saesson
yn|yr ynys honn. ac a|ymdywediaỽd yn|gyntaf
ac|ỽynt. ac a|beris ỻad custennin uychan
uab custennin uendigeit o|e vrat a dehol y
deu uroder. emrys wledic ac uthur penndra+
don o|r ynys honn. hyt yn|ỻydaỽ. a|chymryt
y goron a|r urenhinyaeth o|e|dỽyỻ yn|y eidiaỽ
e|hun. ac yn|y diwed uthur ac emrys a|losgas+
sant wrtheyrn. yg|kasteỻ gỽerthrynyaỽn
ar|lann gỽy unfflam y dial eu braỽt. Trydyd
gỽaethaf uu bedraỽt pan edewis arthur lyw+

 

The text Trioedd Ynys Prydain starts on Column 588 line 27.

The text Pan aeth llu i Lychlyn starts on Column 588 line 41.

The text Trioedd Ynys Prydain starts on Column 589 line 26.