Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

NLW MS. Peniarth 21 – page 36v

Brut y Brenhinoedd

36v

1

y|r saesson y|ev dwyn y|gret Awstin
es gob hyt yn|ynys. brydein. canys dall
oydynt yn ffyd grist. Ac yn y|rann
yd|oedynt wy o|r ynys y|daroed dilev
yn llwyr ohonei y|gristonogaeth oll
Ac yn rann y brytanyeit yd oed ffyd
gatholic yn|gynnan didramgwyd
yr yn|oes eletherius bab y|gwr kyntaf
a|anvones pregethev yma. Ac ny
adawd y|brytaneit kreit grist y|
ganthvnt wy o|hynny allan Ac yna
wedy dyvot awstin y|kauas seith
esgobawt ac archesgobawt yn
gyvlawn o|breladyeit kredydvs
katholic. a|manachlogoed llawer yn
y|rei yd|oedynt kwenned dwywal
yn talu dyledus wassanaeth yn
rwol duw e|hvn a|y orchymyn
Ac ym plith y|manachlogoed hyn  ̷+
ny yd oed manachloc ar·bennic
yn dinas bangor vawr yn|y wlat
a|elwir maelawr. Ac yn honno yd|oed
o|rivedi meneich yn gwasanaethv
duw hep ev priorev ac ev swydwyr
pe  rennitt seith rann y bydei ym pob
rann trychan manach a|hynny oll o|n  ̷+
iver a|ymborthynt o|lavvr ev dwy  ̷+
law. Ac abat y vanachloc honno a|el  ̷+
wit dvnawt. A|r gwr hwnnw a|wyd  ̷+
yat o|r kelvydotev mwy noc a|wyd  ̷+
yat nep Ac yna y keissiawd awstin
ygyt dvhvnaw ef a|r esgyb y bre  ̷+
gethv geiriev duw y|genedl y|saes  ̷+
on. Ac yna y dangoses dvnawt

2

idaw drwy amravaelyon awdvrdod+
dev o|r ysgrythvr lan hyt na|dlynt
wy nac vvydhaev na darystwng
idaw na phregethv ev kret wy
oc ev gelynyon nac ev ffyd kanys
ev harchesgyb a|oed vdvnt e|hvnein
a|chenedl saesson yn elynyon vdvnt
 ac yn ormes arnadvnt yn dwynn
ev gwir dylyet y|ganthvnt. ac am
dirvawr gas a|oed yrynthvnt na
mynnen bregethv vdvnt na bot
yn vn ffyd ac wynt mwy noc a
Ac yna pan weles [ chwn
edlflet vrenhin keint y|brytaneit yn
yn ymwrthott a|gorchmynt awstin
ac na ffregethynt y|r saesson. Anvon
kennadev a|oruc yntev ar edelflet
arall a|oed vrenhin ar y|gogled. Ac ar
vrenhined bychein a|oed o|saesson. Ac erchi
vdvnt lluydaw am benn dvnawc
hyt y|mangorr vawr y|dial arnaw
na dvhvnei ac awstin Ac yna yd
ymgynnvllassant yr holl saesson
yn dvhvn. a|dyvot hyt yng|kaer lleon
Ac yno yd oed brochvael ysgithrawr
yn ev haros wyntev yno. Ac yd oed
yno o|veneich ac ermidywyr o bob
manachloc o|r a|oed yn rann y|brytaneit
o|r ynys rivedi mawr yn gwediaw
duw. ac yn enewedic o|vangor vawr
A|brwydyr a|vv y|vrochvael ac wynt
yn|y dinas hwnnw ac nyt oed o rivedi
marchogyon y|vrochvael kymeint
ac y|r saesson. Ac am hynny dir vv