Breudwd Welsh Prose 1300-1425
Cymraeg

Oxford Jesus College MS. 111 (The Red Book of Hergest) – page 97v

Ystoria Carolo Magno: Chronicl Turpin

97v

406

inheu Turpin archescop a naỽ escyp gyt
a mi eglỽys ac aỻaỽr sein iac yn anryde+
dus hanner meheuin e hun. A darestỽg
yr|hoỻ yspaen a|oruc y brenhin y|r eglỽ+
ys honno a|r galis. ac a rodes yn|y hargy+
freu pedeir keinyaỽc bop blỽydyn yn
drethaỽl o bop ty yn|yr yspaen a|r galis
a rydit udunt ỽynteu o bop keithiỽet
A|r|dyd hỽnnỽ y|gossodet galỽ yr eglỽys
honno yn ebostolaỽl eistedua. o uot enỽ
Jago ebostol yn gorffowys. ac yndi hi+
theu bot kynuỻeitua escyp y wlat. A|bot
breint y escop y ỻe hynny y urdaỽ escyb
y wlat a|e brenhined. Ac o|r|diffic cristo+
nogaeth yn un o|r dinassoed ereill. neu
y degeir dedyf o bechodeu y bobyl o gyg+
hor yr escop hỽnnỽ y deuant dracheuyn
ac o iaỽn dylyet y dylyir yno eu gỽas+
tatau. Kanys megys y gossodet cristo+
nogaỽl fyd yn effesỽm drỽy Jeuan e+
bostol braỽt Jago yn|y dỽyrein. val
hynny y gossodet eistedua cristonoga+
ỽl fyd yn|y galis yn|y gorỻewin ac eis+
tedua ebostolaỽl. A ỻyna yn diamheu
y|dỽy eistedua a|erchis y deu ebostol y
grist. ar y deheu ac ar y asseu yn|y deyr+
nas. Teir eistedua ebostolaỽl benna+
dur. a|ossodet yn|y byt o|e obryn o·na+
dunt. Nyt amgen ruuein a|r galis
a|r india. Megys y rodes duỽ pennadu+
ryaeth o|e gedymdeithas ac o|e gyfrina+
cheu. Nyt amgen y bedyr a Jago a Jeu+
an yn ragor rac ebystyl ereiỻ ual y
mae amlỽc yn|yr yscrythur a|r euegylyeu
Y ragor hỽnnỽ a dangosses duỽ udunt ỽ+
ynteu yn|y byt hỽnn trỽy y teir eistedua
pennadur uchot. ac o iaỽn dylyet y gos+
sodet ruuein yn bennaduryaf eistedua
ebystyl. Kanys pedyr tywyssaỽc ebys+
tyl a|e kyssegrỽys o|e bregeth a|e briaỽt
waet a|e aglad. Compostella yr eil eiste+
dua bennaduryaf o dylyet. kanys Jago
ebostol a|oed bennaduryaf ymplith yr e+
bystyl. o bennaduryaf deilygdaỽt a
mỽyaf enryded. a|hynafyaeth ac aduỽ+
ynder wedy pedyr ebostol. ac yn|y nef

407

y mae pennaduryaeth idaỽ arnunt. Ef
gyntaf a uerthyrỽyt. Ef a|gadarnhaỽys
weith araỻ o|e bregeth. ac a|e kyssegrỽys
o gladu y gorf kyssegredic. ac y mae yn|y
oleuhau o|wyrtheu a|e chyuoethogi o|ani+
ffygedigyon donyeu. Y dryded eistedua yỽ
yr india. kanys yno y pregethỽys Jeuan
ebostol y euegil ynteu. ac o gytsynnyedi+
gaeth escyp a|ossodassei ynteu yn|y dinasso+
ed. ac a|eilỽ ynteu egylyon yn|y lyuyr. yr e+
glỽys honno a|gyssegrỽys ynteu o|e dysc
a|e wyrtheu. ac o|e briaỽt gladedigaeth. ac
o|deruyd damweinyeu ny aỻer eu|teruy+
nu ae o·blegyt byt ae o·blegyt eglỽys
yn|yr eisteduaeu ereiỻ oc eu hanaỽster*
ac eu|pedruster yn|yr hoỻ uyt. yn|y teir
eistedua pennadur hynny y trychir ac
teruynir yn deduaỽl. Wrth hynny y galis
yn|dechreu amseroed wedy y rydhau y gan
sarascinyeit o nerth duỽ a|r gỽynuydedic
Jago. a chanhorthỽy Chyarlymaen. yr
hynny hyt hediỽ y mae yn aduỽyn was+
tat yn|gristonogaỽl gatholic. ~ ~ ~  
P ryt Chyarlymaen oed gỽr tec gỽ+
edus wyneb coch. a gỽaỻt gỽineu
arnaỽ. A golỽc araf digreulaỽn
ỽyth troetued idaỽ e|hun yn|y hyt. A mỽy+
af traet oed y rei eidaỽ. ỻydan oed ygky+
lch y arenneu. aduein oed am y arch.
Praff oed y vreicheu a|e esceiryeu. Ca+
darn oed y hoỻ aelodeu. Doethaf a|ch+
yfrỽyssaf ym|brỽydyr y marchogyon
gỽychaf. Dyrnued a|hanner yn hyt y
ỽyneb ac yn|y varyf. Dyrnued a|hanner
yn|y drỽyn. a|throetued yn ỻet y dal. ỻygeit
ỻeỽ oed idaỽ yn disgleiryaỽ yn gyn loewet
a maen kaerbỽnclus. Hanner dyrnued
yn hyt pob ael idaỽ. Pan edrychei yn ỻidya+
ỽc dychrynu a|digallonni a|ỽnaei y neb
yd edrychei ar·naỽ. ỽyth dyrnued oed yn  ̷
arraed y wregis amdanaỽ heb a vei odie+
ithyr. Bychydic o vara a yssei ac aelaỽt
maharen neu dỽy y|ar neu|ỽyd. neu ys+
gỽydaỽc hỽch. neu baun. neu|greir neu
ysgyuarnaỽc yn|gỽbyl. Kyn gadarnet
oed ac y traỽei varchaỽc aruawc a|e