Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 128r

Saith Doethion Rhufain

128r

528

gustus. Lentilus. Malỽidas. Cato+
mas uarchaỽc da. Jesse. Martinus.
A|r|gỽyr hynny gwedy eu|dyuot a|o+
fynnassant y|r amheraỽdyr. beth a
uynnit ac ỽynt. a phaham y|dyfyn+
nassit ỽynt yno. LLyma yr achaws
heb yr amheraỽdyr. Vn mab yssyd
ym. a|gofyn y chwitheu. att bỽy y
rodỽyf ef y|dyscu moesseu a|deuodeu
a mynutrỽyd a magyat da idaỽ. Y·rof
a|duỽ heb·bantillas vn o doethon ru+
fein pei rodut attaf|i dy uab ar uaeth.
Mi a|dysgwn idaỽ kymeint ac a|ỽn i
mi a|m|whech kedymdeith erbyn penn
y seith mlyned. Je heb·yr aỽgustus.
roder attaf|i y mab. ac ar|benn y whech
blyned mi a|baraf idaỽ gỽybot kyme+
int ac a|wdam ni yn seith. Heb·kato
herwyd y messureu a gymero y
mab o|e ethrylith a|e adysc. herwyd
hynny yd|adawaf|i y dysgu. Os attaf|i
y rodir ar uaeth heb·y iesse. mi a|e
dysgaf yn|oreu y gaỻỽyf. os mi a
vyd tatmaeth idaỽ. A|gỽedy daruot
y bop un o|r whegỽyr adaỽ dysgu y
mab yn|y mod goreu y geỻynt.
Yna y kafas yr amheraỽdyr yn|y gyg+
hor. rodi y uab ar|uaeth attunt eỻ
seith. ac adeilat ty a|wnaethpỽyt u+
dunt ar|lan auon tẏber odieithyr
rufein yn|ỻe karueid erdrym gỽas+
tatsych. Ac wynt a ysgriuennassant
y seith gelfydyt ygkylch ogylch y ty.
ac a|dysgassant y mab yny oed aeduet
y|synhỽyreu. a|chymhendoeth y ba+
rableu. ac arafgaỻ y|weithredoed.
Ac yn|yr amser hỽnnỽ. yr amheraỽdyr
a|briodes gỽreic. A gỽedy y dỽyn y
lys a|chysgu genti. amovyn a|wna+
eth hi ac un ac araỻ a|oed etiued y|r
amheraỽdyr. a diwarnaỽt y deuth hi
y ty wrach heb un|dant yn|y phenn.
a|dywedut ỽrth y wrach. yr duỽ mae
blant y|r am·heraỽdyrNyt oes idaỽ
vn|mab heb y wrach. Gỽae vinneu
heb hi y uot ef yn anuab. yna y dyw+

529

aỽ* y wrach. nyt reit itti hynny.
Darogan yw idaỽ gaffel plant. ac+
atuyd ys o·honat y keiff. kyn ny|s
kaffo o araỻ. ac na uyd drist. Vn
mab yssyd idaỽ ar|uaeth gan doethon
rufein. Ac yna y doeth hi y|r ỻys
yn llawen orawenus. a|dywedut
ỽrth yr amheraỽdyr. Pa ystyr y kely
di dy blant ragof|i heb hi. Ny|s
kelaf ynneu beỻach heb ef. Ac auo+
ry mi a|baraf anuon yn|y|ol. a|r nos
honno ual yd|oed y mab a|e athraỽon
yn gorymdeith. Wynt a|welynt yn e+
glurder y syr. a chyffroedigaeth y
sygneu y bydei ỽr dihenyd y mab.
o·ny bei amdiffyn kymen arnaỽ. A|r
mab hefyt a|welas hynny. ac ef a
dywaỽt ỽrth y athraỽon. Pei am+
diffynneỽch chỽi vyui y seith niwar+
naỽt oc aỽch|doethineb. Minne vy
hunan a|m amdiffynnỽn yr wythuet
dyd. ac adaỽ y amdiffyn a|wnaethant.
A thrannoeth nachaf gennadeu
y gan yr amheraỽdyr. y erchi udunt
dỽyn y mab y dangos y|r amherodres
newyd. A gỽedy y dyuot y|r neuad
a|e ressaỽu o|e dat a|r|niuer. Ny|dyw+
at ef ungeir. mỽy no chyt|bei mut.
a drỽc yd|aeth ar yr amheraỽdyr welet
y uab yn vut. ac erchi y dỽyn y dan+
gos y lysuam. A hitheu pan y gỽe+
las a fflemychaỽd o|e garyat. ac a|e
duc y ystaueỻ dirgeledic. a thrỽy
gytkam garyat geireu serchaỽl
y dywaỽt hi ỽrthaỽ ef. a|r gỽas a|e
tremygaỽd. ac a|edewis y|ty idi. A
hitheu pan welas y thremygu a|d·o+
des diaspat uchelgroch oruchel. a
than ysgythru y phenn o|e hardu+
nyant a|e gỽisgoed. a gỽneuthur
gwaỻt melyn yn uonwyn briwe+
dic. a|chyrchu tu ac ystaueỻ yr am+
heraỽdyr. a ryued nat oed yssic pen+
neu y byssed. rac ffestet y maedei ben+
neu y byssed a|e dỽylaỽ y·gyt. yn my+
net y|gỽynaỽ treis a gordỽy ỽrth yr