Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 183r

Y drydedd gainc

183r

740

dyd lledyf unbenn ỽyt. Je heb ef kyt boet
keuynderỽ ymi y|gỽr hỽnnỽ. goathrist yỽ
gennyf gỽelet neb yn lle bendigeituran vy
mraỽt. ac ny aỻaf uot yn|ỻaỽen yn un ty ac
ef. a|wney ditheu gynghor arall heb·y pryde+
ri. Reit oed im ỽrth gynghor heb ef. a pha
gynghor yỽ hỽnnỽ. Seith gantref ry edeỽit
ymi heb·y pryderi a riannon uy mam yssyd
yno. mi a|rodaf itti honno a medyant y seith
gantref genthi. a chynny|bei itti o gyuoeth
namyn y|seith cantref hynny. nyt oes se+
ith cantref well noc ỽy. Kicua uerch wynn
gloyỽ yỽ vyg|gỽreic ynneu heb ef. a chynn
enỽedigaeth y kyuoeth ymi. bit y mỽynant
yti a riannon. a phei mynnvt gyuoeth eiryo+
et atuyd y kaffut ti hỽnnỽ. Na|uynnaf un+
benn heb ef. duỽ a dalo it dy gedymdeithas.
Y gedymdeithas oreu a|allỽyf|i ytti y byd os
mynny. Mynnaf eneit heb ef duỽ a dalo itt.
a|mi a|af gyt a|thi y edrych riannon. ac y
edrych y|kyuoeth. Jaỽn a|wney heb ynteu.
Mi a|tebygaf na|werendeweist eiryot ar ym+
didanwreic weỻ no|hi. Yr amser y bu hitheu yn|y
dewred ny bu wreic delediwach no hi. ac ettwa
ny bydy anuodlaỽn y|phryt. Wynt a|gerdassant
racdunt. a pha|hyt bynnac y bydynt ar|y fford
wynt a|doethant y dyuet. Gỽled darparedic
oed udunt erbyn eu|dyuot yn arberth. a rian+
non a|chicua wedy y harlỽyaỽ. Ac yna dech+
reu kyt·eisted ac ymdidan o uanaỽydan a rian+
non. ac o|r ymdidan tirioni a|wnaeth y vryt
a|e uedỽl ỽrthi. a hoffi yn|y uedỽl na welsei ei+
ryoet gỽreic digonach y thecket a|e thelediỽ+
et no|hi. Pryderi heb ef mi a|vydaf ỽrth a
dywedeist|i. Pa|dywedỽydat oed hỽnnỽ heb·y
riannon. arglỽydes heb ef bryderi. mi a|th
roessum yn|wreic y uanaỽydan uab ỻyr. a
minheu a vydaf ỽrth hynny yn|ỻaỽen heb+
y riannon. llaỽen yỽ gennyf inneu heb·y ma+
naỽydan. a duỽ a|dalo y|r gỽr yssyd yn rodi
y minneu y gedymdeithas mor difleis a
hynny. Kynn|daruot y wled honno y kyscỽyt
genthi. ar ny deryỽ o|r wled heb·y|pryderi
treulỽch chỽi. a|minneu a af y hebrỽng
vyg|gỽrogaeth y gasswaỻaỽn uab beli hyt
yn ỻoegyr. aglỽyd* heb·y riannon yg|kent

741

y mae Kasswaỻaỽn. a thi a elly treulaỽ y
wled honn. ae aros ynteu a|uo nes. Ninheu
a|e harhoỽn heb ef. a|r wled|honno a|dreulassant.
A dechreu a|ỽnaethant kylchaỽ dyuet a|e hela.
a chymryt eu|digrifỽch. ac ỽrth rodyaỽ y
wlat ny welsynt eiryoet wlat gyuanhedach
no hi. na|heldir weỻ. nac amylach y mel a| ̷ ̷
physcaỽt no hi. Ac yn hynny tyuu kedymdei+
thas y·rygtunt yỻ|pedwar hyt na mynnei
yr vn vot heb y gilyd na dyd na nos. ac ym
mysc hynny ef a|aeth at gassỽaỻaỽn hyt
yn ryt ychen y hebrỽng y ỽrogaeth idaỽ. a
diruaỽr a|uu yn|y erbyn yno. a diolỽch idaỽ
hebrỽng y ỽrogaeth idaỽ. a gỽedy y ymchoe+
lut kymryt eu gỽledeu a|e hesmỽythter a|o+
rugant pryderi a manaỽydan. a|dechreu
gỽled a|orugant yn arberth kanys priflys
oed. ac ohonei y dechreuit pob enryded.
a|gỽedy y bỽyta kyntaf y nos honno tra|uei
y gỽassanaeth·wyr yn bỽyta. kyuodi aỻan
a|orugant a|chyrchu gorsed arberth a|wnae+
thant yỻ|pedwar ac eu niuer gyt ac ỽynt.
Ac ual y bydant yn eisted ueỻy. ỻyma dỽryf.
a chan ueint y|tỽryf ỻyma gaỽat o nyỽl yn
dyuot hyt na|˄chanhoed yr un ohonunt hỽy
y gilyd. ac yn ol y nyỽl ỻyma yn|goleuhau
pob ỻe. A phan edrychyssant y ford y gỽelynt
y preideu a|r anreitheu a|r|kyuanhed kyn|no
hynny. ny welynt neb ryỽ dim. na|thy. nac
aniueil. na mỽc. na than. na dyn. na chyuan+
ned eithyr tei y|ỻys yn wac diffeith angkyf+
anned heb dyn heb vil yndunt. Eeu ke+
dymdeithon e|hun wedy eu coỻi heb wybot
dim y|ỽrthunt. onyt hỽy yỻ pedwar.
Oi a|r arglỽyd duỽ heb·y manaỽydan. mae
niuer y|ỻys a|n niuer ninheu eithyr hynn.
aỽn y edrych. dyuot y|r neuad a|ỽnaethant
nyt oed neb. kyrchu y kasteỻ a|hundy ny
welynt neb. Ym medgeỻ. nac yg|kegin
nyt oed namyn diffeithỽch. Dechreu
a|wnaethant yỻ|pedwar treulaw y wled
a hela a|ỽnaethant. a|chymryt eu digriu+
ỽch. a|dechreu a|wnaeth pob un ohonunt
rodyaỽ y wlat a|r|kyuoeth y edrych a welynt
ae ty. ae kyuanhed. a neb ryỽ dim ny wel+
ynt eithyr gỽydlydnot. A gỽedy treulaw