Breudwd Rhyddiaith Gymraeg 1300-1425
English

Rhydychen, Llsgr. Coleg yr Iesu 111 (Llyfr Coch Hergest) – tudalen 37v

Brut y Brenhinoedd

37v

147

y nos y mae Jaỽn ynni Arueru o leỽ+
der a deỽred. o mynỽn nineu arueru
o|rydit a vo hỽy ac o|n buched. Kanys
maỽr yỽ amylder y paganyeit a|e
chỽant y ymlad a ỻei yỽ an|nifer nin+
heu. ac os y|dyd a|arhoỽn ny barnaf
i. bot yn|gryno inni ymgyfaruot ac
ỽynt. ac ỽrth hynny tra barbarhao
tyỽyỻỽch y|nos diskynỽn ac yn deissy+
feit kyrchỽn am|eu|penn yn eu peby+
ỻeu yn|diarỽybot. kanys ny theby+
gant hỽy an dyuot ni. ac uelly yn
dirybud diaruot y kaffỽn ni y uudu+
golyaeth o·nadunt os o vn vryt yd ar+
uerỽn ninheu o leỽder a|hynny heb
petruster. a|r kygor hỽnnỽ a|vu da
gan baỽp. ac ufudhau a|ỽnaethant
o|e dysc ef. Ac yn|diannot kyweiraỽ
eu bydinoed. ac yn wisgedic oc eu|har+
ueu kyrchu ỻuesteu eu gelynyon. ac
yn dihewyt ac o vn vryt eu kyrchu.
A gỽedy uot yn|a·gos y|r ỻuesteu. Ẏ gỽ+
ylwyr a|wybuant eu bot yn|dyuot. ac
o|sein eu kyrn y duhunassant eu ke+
dymdeithon kysgadur. ac ỽrth hynny
yn gynherfedic duhunaỽ a|ỽnaethant
a|rei o·nadunt gan vrys a ỽisgynt eu
harueu. Ereiỻ yn achubedic o ofyn
a ffoynt y|r ỻe y harỽedei eu tyghet+
ueneu. a|r brytanyeit gan teỽhau eu
bydinoed yn gyflym ac yn wychyr y
kyrchynt luesteu y eu gelynyon. ac
y·gyt a noethon glefydeu ruthraỽ
eu gelynyon. a|r rei hynny gỽedy
eu|damgylchynu yn deissyuedic nyt
oed gryno y|telynt ymlad. kanys y rei
ereiỻ gleỽder y·gyt a chyghor a|oed
gantunt. ac ỽrth hynny y|brytanyeit
yn wychyr y kerdynt gan lad y paga+
nyeit hyt ar vilioed. ac o|r|diwed y del+
lit octa ac offa. a|r saeson yn hoỻaỽl
a ymwasgaryssant heb ymganlyn o
A  gỽedy y vudu +[ neb a|e|gilyd.
golyaeth honno yd|aeth y bren+
hin hyt yg|kaer alceut y lunya+
ethu y deyrnas honno ac y atneỽ+

148

ydu y thagnefed. Ac odyna kylchynu
holl wladoed yscotlont. a gostỽg yr ỽrth+
ỽyneb pobyl honno a|oruc ỽrth y gyg+
hor. a chymeint o iaỽnder a gỽirioned
a|oruc ef drỽy y gỽladoed ac na|s|gỽnath+
oed neb kyn·noc ef y gymeint. ac ỽrth
hynny y bydei y ofyn ar baỽp o|r gỽne+
lynt na drỽc na ch·am yn|y amser ef
kanys heb drugared y poenit. ac o|r
diwed gỽedy hedychu a thagnefedu
hoỻ teyrnassoed y gogled. Odyna yd
aeth hyt yn|ỻundein. kanys yno y
mynnei ef wisgaỽ coron y deyrnas. a
chan enryded ac adurn gỽneuthur gỽ+
ylua y pasc yn vrenhinaỽl. ac ufud+
hau a|ỽnaeth paỽb idaỽ. ac o bop amryfae+
lon geyryd a chestyỻ a|dinassoed a gỽle+
di ymgynuỻaỽ a wnaethant yn erbyn
y dyd gossodedic hỽnnỽ. ac ỽrth hynny
y brenhin a enrydedỽys yr wylua honno
yn vrenhinaỽl megys y darparyssei. ac
a ymrodes y lewenyd y·gyt a|e wyrda. a
ỻeỽenyd a|ỽnaei baỽb. kanys llaỽen oed
y brenhin yn aruoll paỽb onadunt hỽy.
Ac yno y dathoedynt y saỽl uonhedigy+
on a|dylyedogyon gyt ac eu|gỽraged
ac eu merchet. megys yd|oedynt teilỽg
o enryded kymeint a|hỽnnỽ. ac yno y
doeth gỽrlois tyỽyssaỽc kernyỽ ac ei+
gyr y wreic y·gyt ac ef. a phryt y wreic
honno a|e thegỽch a orchyfygei wraged
ynys prydein oỻ. kany cheffyt vn kyn
decket a hi. ~ ~ ~ ~ ~   ~   ~ ~ ~ ~
A  gỽedy gỽelet o|r brenhin eigyr
ymplith y gỽraged ereill. syỻu a|o+
ruc arnei yn|graff ac ymlenwi o|e
charyat yn gymeint ac nat oed dim
gantaỽ neb namyn hi e hunan. a|e hoỻ
uedỽl a|e hoỻ ynni yn|y chylch hi y|trei+
glei ef. ac y honno e hunan yd|anuo+
nit yr anregyon odidaỽc a|r gỽirodeu
a|r anercheu serchaỽc heb orffoỽys. ac
yn vynych amneidaỽ ar·nei a chỽerthin
a geireu digryf gỽaryus a|dywedei.
a phan welas y gỽr hi hynny ỻidiaỽ a|o+
ruc yn vỽy no meint. a heb ganhat yn